Efektlere Savaş Açan Bir Manifesto: Dogma 95 Akımı

Onur Orhan

7 sene ago

Lars von Trier, Thomas Vinterberg, Kristian Levring, Søren Kragh-Jacobsen

Özel efektlere ve post prodüksiyon numaralarına kapıyı kapatan, yalnızca senaryo ve oyunculuğa odaklanan ilginç bir sinema akımı; Dogma 95 Akımı

İtalyan Yeni Gerçeklik’ten Fransız Yeni Dalga Akımı’na kadar, film yapım tarzını değiştiren ve yaratım sürecini büyük ölçüde etkileyen birçok akım bulunuyor. Bu akımlardan en farklı ve en ilginç olanlardan biri de şüphesiz Dogma 95 akımı.

Dogme 95 Collective ve Dogme Brethen adıyla da bilinen Dogma 95 nedir gelin, hep birlikte inceleyelim.

Dogma 95 Nedir

Dogma 95 akımı 1995 senesinde Danimarkalı ünlü yönetmenler Lars Von Trier ve Thomas Vinterberg tarafından ilan edilen avangart film akımıdır. Dogma 95 manifestosu adı altında 10 adet kuralı bulunan akım, yalınlık ve gerçekliğe verdiği önemle dikkat çekmektedir.

13 Mart 1995’te, Paris’te düzenlenen bir film konferansında ilan edilen Dogma 95, Trier ve Vinterberg’in şu sözleriyle startını vermiştir: “Oldukça yüksek bütçelerin konuştuğu bu endüstride, var olan dinamiği mümkün oldukça dengelememiz gerektiğini fark ettik.”

Trier ve Vinterberg’e Danimarkalı yönetmenler, Kristian Levring ve Soren Kragh-Jacobsen‘in de katılmasıyla Dogme Collective, diğer adıyla Dogme Brethren kurulmuştur.

Vinterberg’in 1998 yılında çektiği ve aynı sene Cannes Film Festivali Jüri Özel Ödülü’nü evine götüren Festen (The Celebration), akıma uygun olarak çekilen ilk film olurken; bu yapımı, Von Trier’in meşhur filmi Idioterne (The Idiots) izlemiştir.

Dogma 95 Kuralları

Misyonu; film yapım sürecini pahalı ve göz boyayan özel efektlerden, teknik hilelerden ve post yapım düzenlemelerinden arındırmak, aktörlerin performansına ve senaryoya odaklanan filmlerin yapımını sağlamak olan akımın10 kuralı bulunmaktadır.

Dogma 95 manifesto kuralları şu şekilde sıralanmaktadaır:

Film çekimleri sette değil, yerinde gerçekleşmelidir. Set ve dekorların içeri taşınması yasaktır. Hikaye için illa belirli bir sahne donanımı gerekiyorsa, sahneler o donanımın bulunduğu bir yerde çekilmelidir.

Sesler asla sahnelerden ayrı bir şekilde üretilmemelidir. Müzik kullanılacaksa, yalnızca sahne içinde üretilecek ya da çalınacak şekilde kullanılmalıdır.

Yalnızca elde taşınabilir kameralar kullanılmalıdır. Elde kullanıma uygun kamera ile yapılabilecek her türlü hareket yahut hareketsizlik serbesttir.
Optik oyunlar ve filtrelere kesinlikle başvurulmamalıdır.

Zamansal ve mekansal yabancılaşmadan kesinlikle uzak durulmalıdır. Kısacası film, şu anda ve burada geçmelidir.
Şiddetin gösterimi ve estetik bir ifade biçimi olarak kullanımı kesinlikle yasaktır.
Janra, yani tür filmleri kabul edilemez.
Filmler yalnızca 35mm olarak çekilmelidir.
Filmin başında yahut sonunda yönetmenin ismi geçmemelidir.
Filmler siyah – beyaz değil, renkli olmalıdır. Çünkü doğada yaşam siyah beyaz değildir.
Özel ışıklandırmalar kullanılmamalıdır. Şayet sahnenin çekildiği yerde çok az ışık varsa, sahne kesilebilir yahut kameraya basit bir lamba eklenebilir.